Wat is participatief actieonderzoek?
Participatief actieonderzoek (Participatory Action Research – PAR) is een kwalitatieve, praktijkgerichte onderzoeksmethode die ervaringskennis en theorie integreert om praktijkproblemen op te lossen. Kenmerkend is dat de belanghebbenden participeren in het onderzoek. Belanghebbenden zijn professionals en vaak ook leidinggevenden. Afhankelijk van de doelstelling van het onderzoek participeert ook de doelgroep (cliënten, burgers, kinderen). PAR kan ingezet worden als een team of organisatie staat voor een verandering, zoals een andere werkwijze/methodiek, een herontwikkeling of een visieverandering. Maar PAR is ook zinvol als een groep professionals (team) worstelt met een complexe, soms al langdurig bestaande kwestie. Je kunt denken aan een methodiek die je maar niet in de vingers krijgt, de samenwerking met (een bepaalde groep) ouders die maar niet wil vlotten of het werken met een doelgroep waarbij je steeds maar weer tegen dezelfde lastige kwesties aanloopt.
Het verschil met organisatieadvies, training of projectbegeleiding.
Je zou participatief actieonderzoek kunnen vergelijken met organisatieadvies, maar het werkt anders. Professionals gaan sámen, met ondersteuning van een onderzoeker, een verander- of professionaliseringstraject aan. PAR is altijd gericht op handelen: alternatieven worden meteen toegepast om te onderzoeken of ze werken. Zo bouwen we samen aan (maatschappelijk) bruikbare kennis. Een ander verschil met advies of consultatie is dat het eigenaarschap van het vraagstuk of de kwestie bij de professionals zelf blijft liggen. PAR onderscheidt zich daarmee ook expliciet van trainingen omdat het proces mét de professionals en ín de praktijk wordt vormgegeven. Ten slotte verschilt PAR van proces- of projectbegeleiding doordat het een methodisch onderzoeksproces is met, naast het professionaliseringsdoel en/of het veranderdoel, het doel om kennis te ontwikkelen.
Waarom kiezen voor participatief actieonderzoek?
Als je kiest voor participatief actieonderzoek, vraagt dat een tijdsinvestering. Maar je mag er vanuit gaan dat de veranderingen die bereikt worden, duurzaam zijn. En PAR leidt niet alleen tot een groter handelingsrepertoire rondom de kwestie die centraal staat, maar ook tot een betere onderlinge samenwerking en tot een groei van de professionele identiteit van de professionals. De kennis die ontwikkeld wordt, draagt bij aan het verbeteren van het werkveld en de samenleving. Ook zal een team of een organisatie, na een keer een PAR samen te hebben gedaan met een onderzoeker, daarna in staat zijn vanuit eigenaarschap veranderprocessen rondom complexe kwesties zelfstandig op een methodische manier aan te pakken.